Blask Pustelnika - KlodzkieInfo.pl

Blask Pustelnika

Zaniedbany Pustelnik ma szansę odzyskać blask. O jego nowej funkcji zdecydować mogą Mieszkańcy.
fot. polska-org.pl

Dobrze znany wszystkim Pustelnik, to malownicze wzgórze z barokową XVII-wieczną kaplicą.

Pustelnik został zgłoszony do pilotażowego konkursu „Nasz zabytek”, prowadzonego na Dolnym Śląsku przez Fundację „Most the Most”. Na liście zgłoszeń znalazło się aż 250 zabytków z całego regionu. Jeden z nich zostanie wybrany a następnie zrewitalizowany lub zaadaptowany do nowej funkcji. 

Pierwszy etap konkursu polegał na zgłaszaniu obiektów wyłącznie przez osoby fizyczne, ponieważ ideą i celem konkursu jest zachęcanie mieszkańców, angażujących się dla lokalnej społeczności, do podejmowania działań, dzięki którym mogą wpływać na swoje otoczenie.

Jeśli Pustelnik zostanie wybrany jako obiekt wart rewitalizacji, to kolejnym etapem będzie wybór pomysłów na nową funkcję społeczną. Pomysły na zagospodarowanie każdy będzie mógł zgłaszać na stronie organizatora.

Co możemy zyskać my, Mieszkańcy? 

Nowe, atrakcyjne, przyjazne miejsce spotkań, inicjatyw i aktywności kulturalnych oraz możliwość decydowania w jaki sposób chcielibyśmy wykorzystać ten obiekt.

Realizacja projektu może się odbyć tylko i wyłącznie we współpracy i w porozumieniu z gminą, ponieważ to Gmina Duszniki-Zdrój jest właścicielem zabytku. 

W ramach propozycji do Budżetu Obywatelskiego Gminy Duszniki-Zdrój na 2022 r. został złożony projekt „Pustelnik na Wzgórzu Rozalii. Poprawa dostępności i bezpieczeństwa odwiedzających”. Projekt przewiduje przeprowadzenie prac porządkowych oraz przegląd drzewostanu na wzgórzu i wykonanie cięć pielęgnacyjnych jak zabezpieczenie drzew lub usunięcie gałęzi zagrażających bezpieczeństwu osób odwiedzających Pustelnik. Pozostałe zadania w ramach projektu to uporządkowanie schodów wejściowych i naprawa drzwi. W uzasadnieniu projektu można przeczytać:

Pustelnik to nieco odosobnione miejsce w otoczeniu zieleni, z wiekowymi tradycjami i ciekawą historią. Dawniej był to popularny cel spacerów znamienitych kuracjuszy, w tym również Fryderyka Chopina. Zapewnienie bezpieczeństwa osób przebywających na terenie Wzgórza Pustelnika, jest szczególnie ważne, ponieważ jest to teren publiczny, otwarty i dostępny bez ograniczeń. Szacowany koszt zadania to 19.000 zł

O kaplicy pw. Trójcy Świętej na Wzgórzu Rozalii.


Na zadrzewionym wzgórzu w pobliżu miasta znajduje się XVII-wieczna  barokowa kaplica pw. Trójcy Świętej. Do kaplicy prowadzą dwie drogi: wysokie, kamienne schody, liczące ok 100 stopni oraz zacieniona leśna ścieżka. Przy wejściu na pierwsze stopnie stał dawniej pomnik św. Rozalii z 1685 r. z napisem: „O piękna Różo, wstaw się za nami u Boga, uchowaj od zarazy i cierpienia!” Obecnie, pomnik w formie groty znajduje się na szczycie schodów przy samej kaplicy. Do lat 70. ubiegłego wieku wzdłuż ścieżki do kaplicy stało 14 kamiennych postumentów z piaskowca – były to stacje Drogi Krzyżowej. 
Kaplica zbudowana została na planie sześciokąta z dodatkowym pomieszczeniem – najprawdopodobniej była to zakrystia. Dach pokryty jest gontem, dawniej zwieńczony był drewnianą wieżyczką-sygnaturką. Do kościółka przylegała kiedyś pustelnia (dom strażnika kaplicy), a za nią, na płaskim terenie, znajdował się ogródek. 
Kaplica została zbudowana w czasach gdy Śląsk i ówczesne Hrabstwo Kłodzkie były nawiedzane przez plagę zarazy. Według przekazów, kiedy w 1680 roku pomór dotarł do Hrabstwa Kłodzkiego, dzieci z Reinerz – bo tak nazywały się wówczas Duszniki, na szczycie wzgórza modliły się o ocalenie od śmiercionośnej choroby. Kiedy zaraza rzeczywiście oszczędziła miasto, w podzięce za ochronę postanowiono wybudować na wzgórzu kaplicę. Zgoda na budowę została wydana w Pradze w 1695 r. Gotową budowlę poświęcono ku czci Trójcy Świętej około roku 1704. Prawdopodobnie już wcześniej, bo nawet przed 1680 r. na wzgórzu istniała świątynia, którą po zarazie przebudowano. W latach sześćdziesiątych 60. XX wieku domek pustelnika rozebrano.

O pustelniku mieszkającym na wzgórzu.

Około 1704 r. przy kaplicy na Wzgórzu Rozalii powstał również dom pustelnika – opiekuna kaplicy. 

Duszniccy pustelnicy należeli do grupy eremitów, którzy mieszkali przy kościołach lub kaplicach i spełniali przy nich zleconą funkcję, ciesząc się w zamian utrzymaniem. Druga tego typu pustelnia w Hrabstwie Kłodzkim znajdowała się w Bystrzycy przy kościele św. Floriana. W pozostałych piętnastu okolicznych pustelniach stanowisko nie było opłacane i utrzymanie pustelników było tam zależne od jałmużny. O pustelnikach żyjących w na dusznickim wzgórzu wiadomo niewiele. Z dostępnych źródeł dowiadujemy się, że w latach 1774-1819 w pustelni mieszkał eremita Rochus Bach. Johann Friedrich Zöllner, berliński pedagog i teolog, odwiedził dusznicką pustelnię a w listach z podróży w 1792 r. pisał: „Obok kaplicy mieszka pustelnik o imieniu Rochus, biedny, prosty człowiek, którego zasługą jednak jest, że pomaga w pracy swojemu staremu ojcu mieszkającemu w miasteczku, który jest krawcem, oraz dzieli z nim swoją skromną jałmużnę. Ponieważ jestem zmęczony tymi kopiowanymi pustelniami w ogrodach, tym bardziej było mi miło zobaczyć taką prawdziwą pustelnię”. 

Romantycznie położona w pobliżu miasta kaplica i pustelnia, przyciągały wielu odwiedzających – pobożnych ludzi modlitwy, kuracjuszy oraz spacerowiczów. Do tych ostatnich skierowany był napis umieszczony na pustelni: „Kto gadulstwem chce zranić dobre imię i cześć drugiego człowieka, niech się trzyma ode mnie z daleka, takie odwiedziny nie są mile widziane”. 

Latem 1826 roku pustelnię odwiedził także Fryderyk Chopin, o czym wspominał w jednym z listów: „Wszedłszy na górę, jedną z wyższych (…) po stu kilkadziesiąt schodach w prostej linii, nieledwie pionowo, z kamieni zrobionych, do samego pustelnika, skąd przepyszny widok na całe Reinerz”.

Na podstawie: Ks. Jerzy Kos: Śladami pustelni na ziemi kłodzkiej
Zdjęcia: https://polska-org.pl/